05. Opinie Jan Klinkenberg – Norger Courant december 2019

Artikel Norger Courant 3 december 2019 

De UGS Norg in de top 10 van gasopslagen wereldwijd!!
Nu minister Wiebes (en met hem de Nederlandse regering) mooie sier proberen te maken met het versneld afbouwen van de gaswinning in Groningen, wordt het tijd de aandacht te vestigen op negatieve effecten van de “truc van Wiebes”. In zijn afbouwplan speelt de ondergrondse gasopslag in Langelo ( meestal aangeduid als UGS Norg) een cruciale rol. “Deze buffer gaan we optimaal vullen” kraaide Wiebes enthousiast vlak na het nemen van  zijn omstreden besluit. Daarover maken wij als omwonenden van de gasopslag ons ernstig zorgen, omdat de UGS onverantwoord intensief gebruikt (of beter: ernstig misbruikt) gaat worden.

Ex-minister Kamp hakt met botte bijl
Van 1997 (start van de UGS) tot 2014 waren er rond Langelo, naar mijn weten, nog geen schademeldingen. De  aan de Nam toegestane opslagcapaciteit was toen 3 miljard kuub gas. Een rigoureuze verandering  komt ineens in 2014 : toenmalig minister van E.Z. , Henk Kamp, besluit plots 7 miljard kuub toe te staan. Een extreme verhoging dus. Dit zou de maximale opslagcapaciteit zijn. Dit is trouwens dezelfde minister Kamp ,die in 2014 in Groningen nog 54 miljard gas liet oppompen en in 2016 48 miljard kuub, terwijl de risico’s van zo’n intensieve gaswinning meer dan bekend waren ! Vanaf 2014/2015 beginnen in toenemende mate schademeldingen te komen bij de gasopslag in Langelo. Na een geslaagd bezwaar van de gemeenten Noordenveld en Leek bij de Raad van State ging in 2017 het toegestane werkvolume terug naar 5 miljard m3. Helaas blijkt deze verlaging maar tijdelijk.

Besluit Wiebes hakt er in bij de UGS Norg en doet alsof zijn neus bloedt
September jongstleden ging minister Wiebes dus weer akkoord met 6 miljard kuub, nadat hij 85 kritische en bezorgde zienswijzen van vooral omwonenden (en ook van de provincie Drenthe en van de gemeenten Noordenveld en Westerkwartier) met een rigoureus gebaar van tafel had geveegd.. En ook stemde hij toe met een onverantwoorde verruiming van de werkdrukken. Met dit extreem intensieve en multi-cyclische gebruik van de installatie in Langelo (dat is bij de start in 1997 nooit de bedoeling is geweest van de UGS !!) zal het schademeldingen blijven regenen (dat zijn er nu al meer dan 400). Intussen doet Wiebes alsof zijn neus bloedt. Hij zegt in onderhandelingen als eerste stap (!) 90 miljoen toe aan Nam/Shell/Exxon-Mobil vanwege gederfde inkomsten. Dit terwijl deze bedrijven/multinationals aan de gaswinning in Groningen in totaal zeker meer dan 600 miljard euro hebben verdiend! Er zullen dus nog zeer grote claims volgen, zo kan je verwachten. Verder is Wiebes ook nog akkoord gegaan met de voorwaarde van de NAM om de UGS Norg optimaal te gaan vullen en frequent weer leeg te trekken. En dat er dus  (i.t.t. de oorspronkelijke doelstelling) voortdurend ( zomer en winter) gas geïnjecteerd en opgepompt mag gaan worden, in en uit de UGS. Dat heet dan multi-cyclisch gebruik. Dat de Nam (dochter van Shell  )  de installatie nog lang in bedrijf wil houden  is vanuit financiële motieven goed te begrijpen. De installatie heeft meer dan  3 miljard euro gekost. En men ging er vanuit dat de UGS tot 2060 inbedrijf zou blijven.

Moedwillig doorgaan met het veroorzaken van schade
Willens en wetens lijkt Wiebes het Groningse mijnbouwschade-probleem deels te verplaatsen naar Noord-Drenthe. In de gemeente Noordenveld zijn we dus niet bepaald gelukkig van onze “link” met het Gronings gasveld middels de gigantische pijpleiding NorGron naar de UGS in Langelo. En ook  het plan importgas (bijvoorbeeld uit Rusland of Noorwegen)in de UGS op te gaan slaan, vinden wij voor de verdere toekomst zeer zorgwekkend. Er gaan met dit werkvolume en  deze toegestane werkdrukken onaanvaardbare risico’s genomen worden. Het SodM (Staatstoezicht op de Mijnen) noemt een kans op een aardbeving van 4 op de schaal van Richter! Maar ook zonder zo’n hevige aardbeving, hebben we met de huidige bodembeweging  (door het steeds injecteren en oppompen van grote hoeveelheden gas, onder extreme drukverschillen) en trillingen al genoeg scheuren in en schades aan onze woningen. En ook al is de schaal van de mijnbouwschade van een andere orde dan in het Gronings aardbevingsgebied, het is cynisch om te constateren dat de Nederlandse overheid de hier moedwillig veroorzaakte schade voor lief lijkt te nemen. Jammer en zorgwekkend dat deze zeer negatieve effecten voor onze leefomgeving  door Wiebes (maar ook door de betrokken adviesorganen zoals de Mijnraad, de Sodm, de TcBB) totaal onbelicht blijven! Over de vele mijnbouw-schademeldingen wordt geen woord gerept!……

De landelijke overheid kijkt voorlopig weg
De Nederlandse overheid dient garant te staan voor een veilige leefomgeving. Als de landelijke overheid moedwillig veroorzaakte mijnbouwschade aan meer dan duizend huizen “op de koop toeneemt” (het is een dun bevolkte regio…) is zij zeer dubieus en onbetrouwbaar bezig. Het steeds proberen zijn verantwoordelijkheid te ontduiken (de overheid heeft dit voor het Gronings aardbevingsgebied  tientallen jaren gedaan!….) siert de overheid niet. om maar weer eens een politiek eufemisme te gebruiken…….

Vanuit de landelijke overheid is dus voorlopig weinig oog te verwachten voor de nu nog stille ramp, die zich aan het voltrekken is bij de UGS Norg. Het ministerie van E.Z.K., met de heer Wiebes voorop, benadrukken ( tegen beter weten in, lijkt me) dat de risico’s van de mijnbouwpraktijken in de UGS Norg “aanvaardbaar” zijn. En dat (ondanks het risico van een aardbeving op 4 van de schaal van Richter) de veiligheid van omwonenden niet in het geding is….En de ongeveer 1350 schademeldingen vanuit Westerkwartier en Noordenveld maken in Den Haag  blijkbaar nog weinig indruk.

De provincie Drenthe en twee gemeentes lieten zich zand in de ogen strooien
Gedeputeerde Stelpstra (CU) bij de Provincie Drenthe deed  onlangs een zeer opmerkelijke uitspraak. Nadat de provincie zelf al kritiekloos akkoord was gegaan met het nieuwe opslagplan van de Nam, beweerde hij, dat het verstandig was van de gemeenten  Westerkwartier en Noordenveld om deze  keer niet in beroep te gaan bij de Raad van State: “want het ging slechts om een vergunning voor de korte termijn”. Erg kortzichtig, zou ik zeggen ! Het gaat namelijk om een periode van  twee-en-een-half-jaar. Gezien het tempo van schademeldingen momenteel, kunnen er in deze periode nog talrijke schadegevallen bijkomen.

En hoe acteren de betrokken twee gemeentes? Na hun succesvolle beroep tegen het vorige opslagplan van de Nam, zou je hoge verwachtingen kunnen hebben. Tot 1 november konden ze in beroep gaan bij de RvS. Deze mogelijkheid hebben ze nu zeer verrassend gewoon laten lopen !… De onbegrijpelijke afweging was nu, dat een beroep juridisch weinig kans van slagen zou hebben. Dit terwijl bij het vorige beroep de situatie nagenoeg hetzelfde was .Dit is toch wel een heel teleurstellend en wrang besluit richting gedupeerden/schademelders! De beide gemeenten lijken de vele schademeldingen niet bepaald serieus te nemen. In Noordenveld gaat het intussen om meer dan 400 (oude en nieuwe) mijnbouwschade-meldingen. In het Westerkwartier gaat het om  meer dan 950 schademeldingen. Al met al een pijnlijk gemiste kans van deze twee gemeenten, om op te komen voor een leefbare en veilige leefomgeving voor hun burgers, die in de nabijheid van het uitgestrekte UGS Norg wonen.

UGS Norg zeer hoog op de wereldrangorde-lijst
Over de gehele wereld zijn 921 ondergrondse gasopslagen (zeg maar : UGS-en). De UGS Norg staat ongekend hoog in deze ranking-list. Qua grootte en intensiteit van gebruik staat de UGS op nummer 6 ! De meeste UGS-en liggen in onbewoond tot zeer dun bevolkt gebied in landen als Rusland, de Oekraïne, Turkije e.d. Met het recentelijk toegestane WGV ( working gas volume) van 6 miljard kuub gas, de verruimde werkdrukken, en b.v. een injection-rate van 3,2 miljoen kuub per uur (!) staat “onze”gasopslag in de “ere-divisie”! Bij de meeste gasopslagen gaat het om gewone buffers : worden alleen in noodgevallen gebruikt, bijvoorbeeld bij extreme kou (omdat in een  behoorlijk leeg getrokken gaswinningsveld nog te weinig druk is om snel gas op te pompen) . De UGS Norg was oorspronkelijk ook alleen bedoeld als voorraad-buffer, omdat er te weinig druk was in het Gronings winningsgebied. Zonder ruchtbaarheid er aan te geven, is de NAM de laatste jaren er dus heimelijk toe overgegaan de UGS multi-cyclisch te gebruiken. Het hele jaar door (zomer en winter) wordt er dus geïnjecteerd en opgepompt (“geproduceerd” noemt de NAM dat……). Het is ongelooflijk, dat de overheid toestaat, dat in een dichtbevolkt land als Nederland op deze wijze een UGS wordt geëxploiteerd ! En grote risico’s worden genomen. De omgeving rondom de UGS Norg wordt bewust blootgesteld aan onvoorspelbare en onverantwoorde risico’s qua seismische activiteit en mijnbouwschade aan woningen en gebouwen.

Jan Klinkenberg