Artikel Jan Klinkenberg – Eenige Courant, september 2019
Nam en minister Wiebes voeren de druk op !….. OP SLAG MEER OPSLAG ?
Het is de moeite waard om op de site rvo.nl de adviezen en zienswijzen omtrent het nieuwe gasopslagplan van de Nam te bestuderen. Het “ontwerp-instemmingsbesluit” heeft vanaf 26 april j.l. 6 weken ter inzage gelegen. Betrokkenen konden hierop reageren (zienswijzen indienen, heet dat dan). Belangrijk is verder te weten, dat betrokken adviesorganen als SodM ( Staatstoezicht op de Mijnen), de TccB (Technische Cie. Bodembeweging) en de Mijnraad al positief hadden geadviseerd !
83 zienswijzen
Nu konden andere betrokkenen (waaronder veel particulieren) tot 6 juni een zienswijze insturen. Alle “inzendingen” zijn nu dus te lezen op de site rvo.nl . RVO staat voor Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Hieronder valt ook het Bureau Energieprojecten. Er zijn 83 zienswijzen te vinden. De gemeente Noordenveld en de gemeente Westerkwartier blijken een volkomen identiek verhaal te hebben ingediend (R084 en R085), maar wel een stevig kritische. De provincie Drenthe (R062) is helaas minder kritisch en gaat akkoord met 6 miljard kuub gas in de UGS. Ook de VPBE zond een bezorgde zienswijze in (R066). Maar de meeste zienswijzen kwamen dus van verontruste particulieren, vooral direct omwonenden van de gasopslag. De kwaliteit van de reacties is nogal divers. Maar naast al dan niet korte signalen van ongerustheid, zijn er ook redelijk gedegen verhalen te vinden.
instemmingen met werkvolumes en werkdrukken
De NAM is formeel afhankelijk van de instemming van de minister van E.Z. met opslagplannen en mijnbouwactiviteiten (bijv. gaswinning). Het is goed even terug te kijken naar de vreemde gang van zaken rond deze instemmingen in het verleden.
De UGS Norg is er sinds 1997. De toegestane opslag (door de minister van E.Z. en dus door de regering) was tot 2014 : 3 miljard m3 gas. Tot 2014 is er naar mijn weten geen sprake van schademeldingen aan huizen/ gebouwen/boerderijen. Dat gaat echter snel veranderen!
Juni 2014 vraagt de NAM instemming aan de toenmalige minister Henk Kamp om het werkvolume te verhogen van 3 naar 7 miljard kuub. En Kamp geeft toestemming! De NAM schijnt in de winter van 2014-2015 daadwerkelijk te hebben geprobeerd om de gasopslag tot dit veronderstelde maximum te vullen. Dit zou toen niet gelukt te zijn vanwege te weinig werkdruk.
verruiming van drukbereik
Juli 2015 vraagt de NAM een verruiming van de drukverschillen aan: onderdruk 225 en bovendruk 347. De minister gaat akkoord en staat een werkvolume toe van 6 miljard kuub. Maart 2017: de Raad van State (afdeling Bestuursrecht) vernietigd dit instemmingsbesluit van 2015 na een bezwaarprocedure, aangespannen door de gemeente Noordenveld en de toenmalige gemeente Leek. Het werkvolume moest terug naar 5 miljard en ook de werkdrukken: van 235 tot 327 bar.
zwalkend beleid en chaotische praktijk
Beleidsmatig gebeuren er dus rare, chaotische dingen rond toegestane volumes en drukken. Maar ook in de praktijk schijnt de NAM in de periode 2014-2017 slordig en weinig verantwoord met drukverschillen en opslagcapaciteit te zijn omgegaan. Sinds 2015 zijn er in toenemende mate schademeldingen van omwonenden. De voor de hand liggende oplossing zou natuurlijk zijn, dat het werkvolume wordt teruggeschroefd (naar b.v. 3 miljard kuub) en er met minder risicovolle druk-bereiken wordt gewerkt.
De intentie van de NAM (en naar het lijkt ook van minister Wiebes en van de landelijke overheid) lijkt echter geheel tegengesteld. De NAM heeft doodleuk weer verruiming van werkvolume en werkdrukken aangevraagd. En zeer recentelijk praat Wiebes over het optimaal vullen van de gasopslag !
Adviesorganen akkoord
Wat nu uiterst teleurstellend en verontrustend is: de belangrijkste betrokken adviesorganen (SodM, TccB en Mijnraad) zijn akkoord met het voorliggende ontwerp-instemmingsbesluit. Er zijn natuurlijk grote financiële belangen: de UGS Norg heeft de NAM (dochterbedrijf van Shell en Exxon) 3 miljard euro gekost. En de planning was, dat de installatie tot 2060 in bedrijf zou blijven. De Nederlandse overheid heeft zich tot voor kort vooral alleen druk gemaakt om de leveringszekerheid en winstgevendheid van de aardgaswinning.
In de hierboven genoemde adviezen geen enkel woord over schademeldingen van de bewoners rond de UGS. Dat is eigenlijk best schandalig te noemen. Wel noemt de SodM de kans op aardbevingen met een magnitude van 3,6 tot 4 op de schaal van Richter. En hoe gering de kans ook wordt ingeschat: dat geeft pittige schade !
Voorzichtigheid
De TccB wijst o.a. op een verhoogd risico van “geïnduceerde aardbevingen”. De TccB benadrukt het feit, dat ‘er over het gedrag van het veld onder de voorgenomen condities nog weinig bekend is. Dit gebrek aan kennis noopt tot extra voorzichtigheid’ (einde citaat). Je zou zeggen; tijd om eens goed na te denken en de hele installatie minder intensief in te zetten. Maar nee hoor… De TccB stelt nog wel een drietal voorwaarden. En vervolgens gaan ze akkoord met het nieuwe opslagplan. Onbegrijpelijk en ongeloofwaardig !
Belangen
Het hele gasdossier hangt aan elkaar van de financiële belangen. Het is interessant om de onderlinge belangen van NAM, Shell, Esso, Gas-Terra (voorheen de Gasunie) en natuurlijk de Nederlandse overheid te bestuderen. En de financiële belangen waren en zijn gigantisch. Ik begreep, dat Shell /Exxon/NAM zo’n 6oo miljard hebben verdiend aan het Groningse aardgas. De Nederlandse overheid in de periode van 55 jaar gaswinning in ieder geval 417 miljard euro. Onvoorstelbare cijfers. Overigens worden ook wel hogere bedragen genoemd …
Tot slot: Wiebes kondigt trots truc aan !
We moeten afwachten hoe de ingezonden adviezen worden afgehandeld. Ik ben zelf nogal sceptisch. Ik verwacht, dat alle reacties in eerste instantie van tafel worden geveegd. Te meer omdat de UGS Norg een cruciale rol gaat spelen, zo is de intentie van minister Wiebes, bij de versnelde afbouw van de winning van Groninger gas. ”We gaan de buffer optimaal vullen”, hoorde ik hem op 10 sept. j.l. op de radio zeggen. Hij bedoelt met “de buffer” de gasopslag Langelo! Bij Jinek sprak hij op die dag (op TV dus) over een “truc”: we draaien de functie van de buffer om. We gaan de opslag vullen met importgas (uit Noorwegen, Rusland etc.) en uit kleine gasvelden in Nederland. Wiebes verwacht, dat de winning uit kleine gasvelden pas in 2050 zal stoppen!……Met deze truc van Wiebes zitten we in onze regio met een al langer gevreesd probleem : de mijnbouwschade-ellende wordt verlegd van het Groninger veld naar de regio rond de gasopslag Langelo en naar gebieden in vooral de provincies Drenthe en Groningen, waar in versneld tempo de kleine gasvelden leeg getrokken gaan worden. In Een hebben we ook nog een klein gasveld liggen. Door intensivering van de mijnbouwactiviteiten in het UGS Norg zal de meeste schade plaats vinden. Maar er is dus kans op extra schade door het leegtrekken van het Eener gasveld. Er zijn intussen, naast belangrijke financiële en economische belangen, ook zeer grote politieke belangen. De geloofwaardigheid van minister Wiebes (en eigenlijk van de huidige regering) begint in het geding te komen. In dit klimaat en onder deze politieke druk is het te verwachten dat het ministerie van E.Z. weinig boodschap zal hebben aan de 83 ingediende zienswijzen. Tot nu toe is in de rest van Nederland de mijnbouwschade in de omgeving van de UGS Norg totaal onbekend. Het lijkt me dus tijd worden, dat bezorgde omwonenden hun stem laten horen. Intussen is de stand van zaken zeer zorgwekkend te noemen. Wat de zienswijzen betreft : Indieners kunnen straks nog steeds de weg naar de Raad van State bewandelen. Hopelijk zullen b.v. de gemeenten Noordenveld en de nieuwe gemeente Westerkwartier opnieuw bezwaar aantekenen tegen dit voor ons gebied onzalige besluit.
Mocht u verder nog vragen hebben, dan mag u mij ook mailen (janklink@hotmail.com) of bellen (656517).
Jan Klinkenberg