Op 13 april 1945 werd Een bevrijd tijdens Operatie Amherst. Operatie Amherst was een luchtlandingsactie van zo’n 700 Franse parachutisten. Ze maakten deel uit van de Britse SAS (Special Air Service). Tijdens en na de operatie sneuvelden 33 Franse para’s. De para’s waren verdeeld over 47 groepen (sticks), gedropt bij Meppel, Beilen, Westerbork, Gieten-Borger, Appelscha en Assen.
Ook in dit deel Drenthe vinden tijdens Operatie Amherst rondom 13 april de nodige gebeurtenissen plaats:
In een veld van boer Mindert de Boer aan de vaart bij Haulerwijk, aan de huidige Koumansbrug en Slinke, komen acht Franse parachutisten neer. Ze hebben opdracht de brug bij Appelscha te bezetten. Maar ze zijn op de verkeerde plaats gedropt. Ook komen zo’n 60 man tussen Haulerwijk en Appelscha terecht. Op hetzelfde moment dat de para’s in het bos neerkomen, oefenen iets verderop acht leden van de Knokploeg Noord-Drenthe. De mannen hebben in de bossen tussen Appelscha en Smilde een hol, dat ze ‘Prins Bernhard Kazerne’ noemen en waar ze al sinds eind februari gebruik van maken. Ze staan onder leiding van Wim van der Veer, een commando die in oktober 1944 bij Veenhuizen is gedropt om het Friese verzet te helpen. Als hij de groep para’s ontdekt, ziet hij hen aanvankelijk aan voor Duitse soldaten, maar ziet net op tijd de rode baretten. De verzetsmensen helpen daarna de Fransen als gidsen. De Fransen bij Haulerwijk komen terecht bij een boer waar ook Duitsers zijn. De Duitsers worden gevangen genomen en even later geëxecuteerd.
Zondagsmiddags raken Franse militairen bij Haulerwijk zijn geland slaags met Duitse soldaten langs de Haulerwijkervaart. Daarbij sneuvelt de 21-jarige parachutist Henri Pintaud. Hij wordt begraven in Haulerwijk, waar later een monument voor hem zal worden opgericht. Enkele van zijn maten ontkomen en verschuilen zich in het Blauwe Bos bij Haule. Vier anderen raken gewond en worden gevangen genomen. De gevangenen worden op een boerenwagen naar Haulerwijk gereden waar dokter Beumer hen verbindt en verzorgt. Op 10 april wordt de brug Stokersverlaat bij Appelscha door verzetsmensen en Fransen bezet. De Drentse verzetsman Jan Eleveld wordt bij Appelscha door een Landwachter doodgeschoten, een tweede BS’er is zwaar gewond. De Fransen bij de brug trekken zich terug om de brug op 12 april weer te bezetten, zodat de Canadezen er op 13 april probleemloos passeren. (De Fransen schieten in het donker ook nog een man uit Ureterp dood.) De Veenhoopsbrug in Smilde moet zelfs driemaal veroverd worden.
Bovenstaande is terug te lezen op de website: http://www.drentheindeoorlog.nl/aid=319
Meer lezen over de geschiedenis en/of de oorlog in Een?
Boek: Een in de oorlog – Jan van de Berg
Boek: Van Eden tot Heden – Onder redactie van dr. Paul Brood
