15. Opinie Jan Klinkenberg – Norger Courant 28 december 2021

OVER EEN “BETROUWBAAR OVERHEIDSORGAAN”: het opereren van het IMG

In het afgelopen jaar is in de Nederlandse politiek heel veel het thema aangeroerd van de noodzaak dat de burger mag rekenen op een “betrouwbare overheid”. Begrijpelijk na het al tientallen jaren fenomeen van een zich terugtrekkende (en soms voor verantwoordelijkheid duikende) overheid. Recente voorbeelden van misstanden, waarbij de overheid over de belangen van burgers heen walste zijn bijvoorbeeld de Kindertoeslagenaffaire en het “Groningse” Mijnbouwschadedossier.

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) is door de regering ingesteld, om eindelijk te proberen over te gaan tot een fatsoenlijke en eerlijke afhandeling van mijnbouwschademeldingen. Sinds 2017 valt het gebied bij de ondergrondse gasopslag Norg (UGS Norg) ook onder het Groningen-schadeprotocol, omdat het via de immense Norgron-pijpleiding direct verbonden is met het Groningse gasveld. En de UGS Norg moest een versnelde afbouw van de Groningse gaswinning mogelijk maken.

Hoog oplopende schademeldingen worden keihard genegeerd

Intussen zijn er liefst  13.500 schademeldingen bij het IMG gedaan vanuit de omgeving van de UGS. Vanuit de gemeente Westerkwartier zo’n 9100. Vanuit Noordenveld 4400. Sinds mei van dit jaar heeft het IMG een nieuw “beoordelingssysteem” opgetuigd. Daarbij hebben ze besloten het (in het Burgerlijk Wetboek verankerde) Wettelijk Bewijsvermoeden (voortaan: WB) bij de UGS Norg niet meer toe te passen. Dit besloten zij te doen op basis van een veel te smal, ondermaats en vooral theoretisch onderzoek van twee  Delftse mijnbouwkundigen.

Hoe groot is het mandaat van het IMG eigenlijk?

Het IMG is een z.b.o. (zelfstandig bestuursorgaan). Ingesteld door de overheid om het geschonden vertrouwen bij mijnbouwschademelders te herwinnen. Het valt onder de paraplu van het ministerie van E.Z.K. Demissionair minister Blok zou het IMG bij misstappen wel degelijk  tot de orde kunnen roepen. De onwillige, blokkerende Blok voelt zich daar echter niet toe geroepen. Het zal zijn tijd wel duren… Hoewel bestuursvoorzitter van het IMG, Bas Kortmann ,suggereert dat het instituut zelfstandig kan beslissen over het de nek omdraaien van het WB (ook wel aangeduid als “omgekeerde bewijslast), is dit zeker niet het geval. De Tweede Kamer heeft het IMG hierover ernstig bekritiseerd.. Het WB is behalve in het Burgerlijk Wetboek (artikel 6: 177A) ook genoemd in de Tijdelijke Wet Groningen. Met naam een toenaam wordt daar ook het gebied van de UGS Norg genoemd. Het IMG heeft het mandaat helemaal niet om het WB rigoureus te negeren. Door het overboord gooien van het WB voor Drentse schademelders bij de UGS Norg, gaat het IMG ernstig in de fout, en is helaas voor hen een onbetrouwbaar overheidsorgaan geworden.

Ombouw van het IMG gewenst?

De afhandeling van mijnbouwschade over heel Nederland gezien, is een ratjetoe. Er is bijvoorbeeld een Commissie Mijnbouwschade,gezeteld in Roermond. Dat is dus vanwege de voormalige kolenwinning in Limburg. Daar zouden gedupeerden bij kleine gasvelden zich moeten melden. Voormalig minister Wiebes van EZK had hiervoor een zeer vrijblijvende overeenkomst gesloten met mijnbouwbedrijven als de NAM,TAQA, Vermillion en One-Dyas. Hier geldt geen omgekeerde bewijslast. En de deal is zo vrijblijvend ,dat de mijnbouwbedrijven het zo op kunnen zeggen(opzegtermijn: 1 maand!).Om mijnbouwschades in heel Nederland uniform en eerlijk af te handelen, zou een IMN (Instituut Mijnbouwschade Nederland) zeer gewenst en noodzakelijk zijn.

Jan Klinkenberg
(op persoonlijke titel)